Acupunctuur

Acupunctuur is een bijna 5000 jaar oude Chinese geneeswijze. De oudste bekende geschriften dateren van 2500 voor Christus. Het is gebaseerd op een filosofie die uitgaat van het fenomeen Qi. Qi wordt gezien als een universeel verschijnsel, dat zich het makkelijkste laat omschrijven als “energie”. Volgens de Chinese filosofie is alles in het universum een manifestatie van deze Qi. De laatste jaren wordt dit ook in het westen steeds meer erkend, onder andere door recente natuurwetenschappelijke ontdekkingen.

Ook in het lichaam is deze Qi aanwezig. De Qi hoort goed te stromen en in evenwicht te zijn. Zolang dat het geval is, is er een goede balans tussen Yin en Yang en de verschillende orgaansystemen in het lichaam en is de persoon gezond. De Qi stroomt in het lichaam door kanalen die meridianen genoemd worden. De verschillende orgaansystemen hebben elk een eigen hoofdmeridiaan waarmee ze verbonden zijn. Daarnaast zijn er nog andere meridianen die allen hun specifieke functie hebben. Recent zijn deze meridianen met bepaalde technieken zichtbaar gemaakt, maar met het blote oog zijn ze niet te zien. Onder een microscoop is te zien dat een stukje huid dat weggenomen is op de plaatsen waar een acupunctuurpunt ligt, er anders uitziet dan omliggend weefsel.

Verstoring van de “flow of Qi”

Door uiteenlopende redenen kan de “flow” van Qi verstoord zijn. Volgens de Chinese filosofie bestaat de mens niet uit verschillende onderdelen, maar zijn lichaam en geest een geheel. Hierdoor heeft een verstoring van de balans van Qi effect op alle gezondheidsaspecten van de mens, zowel fysiek als mentaal. Omgedraaid kunnen zowel verstoringen op psychisch als op fysiek niveau zorgen voor een verstoring van de energiestroom, waardoor er geen evenwichtige verdeling van energie door het lichaam meer is en mensen ziek kunnen worden of zich anderszins niet goed voelen.

Een logisch gevolg hiervan is dat de acupuncturist niet een ziekte behandelt, maar de zieke mens als geheel. De behandeling richt zich niet op de symptomen, maar op de verstoringen die de symptomen veroorzaken.
Vaak blijkt dat mensen met verschillende symptomen of klachten komen, die volgens de filosofie van de Chinezen uitgaan van een verstoring van hetzelfde orgaansysteem. Vanuit westers oogpunt is die samenhang niet altijd duidelijk. Een voorbeeld hiervan is de samenhang tussen een tenniselleboog en het uit evenwicht zijn van de dikke-darm energie.

Door het inbrengen van zeer dunne naaldjes op specifieke punten die op de meridianen gelegen zijn, kan de verstoring van de energiestroom en daardoor de verstoring van de balans tussen Yin en Yang en de verschillede orgaansystemen, verholpen worden.

De behandeling

Tijdens de eerste behandeling vindt er een uitgebreid vraaggesprek plaats, waarbij er naar alle aspecten van de gezondheid gevraagd wordt. Het kan gebeuren dat er ook naar dingen gevraagd wordt die niets met de klacht te maken lijken te hebben, maar die volgens bovenstaande uitleg voor een acupuncturist wel van belang zijn. Daarna zal er door middel van polsdiagnostiek, aangevuld met lichaamsdiagnostiek  en observatie van de tong, gelaatstrekken e.d., een diagnose gesteld worden.

Polsdiagnostiek geeft belangrijke informatie aan de acupuncturist. Ieder orgaansysteem is op een bepaalde plaats op de polsslagader te diagnosticeren door te voelen naar de kwaliteit, snelheid, diepte en andere eigenschappen van de pols op die plek. Ook de balans tussen de verschillende energieniveaus die te voelen zijn op de pols geeft belangrijke informatie over de kwaliteit en kwantiteit van de Qi.

Na het stellen van de diagnose worden er voor het eerst naaldjes geplaatst. Deze naaldjes blijven 21 minuten zitten, bij kinderen korter. De eerste behandeling duurt meestal 45 minuten, de behandelingen daarna ca. 30 minuten. De eerste paar keer vinden de behandeling 1 maal per 2 weken plaats, als het goed gaat, wordt de frequentie verlaagd.

Het is ook mogelijk dat er gekozen wordt voor een behandeling met moxa. Moxa is gedroogd bijvoetkruid, dat bijvoorbeeld op de huid aangebracht kan worden om te verwarmen. Ook kan er, in plaats van met naaldjes te werken, behandeld worden door sterke druk uit te oefenen op de acupunctuurpunten, bijvoorbeeld wanneer er sprake is van allergie voor metaal. In die gevallen kan ook gewerkt worden met zijden lapjes die kleuren hebben die corresponderen met de verschillende meridianen (volgens de Acusilk methode, vergelijkbaar met Meridiaantherapie). Andere technieken die tot het beroep van acupuncturist behoren zijn cupping, bewegingstechnieken volgens de Tai Qi en Qi Qong filosofie en het geven van meditatieve oefeningen. Daarnaast kunnen er voedingsadviezen gegeven worden, al dan niet in combinatie met het adviseren van het gebruik van bepaalde (inheemse) kruiden.

Het totaal aantal behandeling is niet altijd van te voren vast te stellen. In het algemeen kan gesteld worden dat de klacht sneller over is als de ziekte nog maar kort bestaat. Daarnaast spelen diverse andere factoren een rol, bijvoorbeeld de aard van de klacht, invloeden van buitenaf, emotionele factoren of lichamelijk of psychisch letsel. De Chinese filosofie over gezond zijn en blijven is er op gebaseerd dat ziektes, operaties en dergelijke voorkomen zouden moeten worden. Hiertoe kan men ter controle 1 of 2 x per jaar naar een acupuncturist. Verder kan, door in te spelen op de zwakke of sterke energieën van een persoon in relatie tot het optreden van klachten in een bepaald seizoen (bijvoorbeeld allergieën of “winterhanden”), geprobeerd worden om het optreden van deze klachten te voorkomen door ruim voor die tijd een paar maal te behandelen.

Indicaties voor behandeling

In principe komt iedereen voor behandeling in aanmerking, ook baby’s en zwangere vrouwen. Daarnaast is het zo dat bijna alle aandoeningen te behandelen zijn, ook sommige erfelijke aandoeningen. Een kwaal kan daadwerkelijk worden opgelost, of de klachten worden verlicht, of verergering van een ziekte kan worden voorkomen of vertraagd. Ook kan acupunctuur ondersteunend werken bij westerse therapieën. Een voorbeeld hiervan het minimaliseren van bijwerkingen van noodzakelijke medicijnen (bijvoorbeeld bij kanker). Het is van belang te benadrukken dat acupunctuur in de meeste gevallen aanvullend is op de reguliere gezondheidszorg en waar mogelijk zal overleg plaats vinden met behandelende artsen of specialisten.

Voorbeelden van indicaties zijn:

• Slaapproblematek
• Zwangerschapsbegeleiding
• Infertiliteitsproblematiek
• Diverse huidproblemen (bijvoorbeeld eczeem, acne, vitiligo, problemen met zweten)
• Burn-out en andere vermoeidheidsklachten (al dan niet post-viraal)
• Menstruatieklachten, overgangsklachten
• (Chronische) pijnklachten
• Reumatische aandoeningen
• Spier-, pees- en gewrichtsproblemen
• Hyperactiviteit of concentratieproblemen (bijvoorbeeld bij kinderen)
• Emotionele problemen (bijvoorbeeld onzekerheid of faalangst)
• Darmklachten
• Neurologische problemen (bijvoorbeeld bij MS of epilepsie)
• Diverse soorten hoofdpijnklachten
• Allergieën, hooikoorts
• Problemen van het keel-, neus- en oorgebied (bijvoorbeeld poliepen, regelmatig terugkerende bloedneuzen of holte-ontstekingen)
• Verminderde weerstand
• Begeleiding bij diverse verwerkingsprocessen
• Psychische problemen, bijvoorbeeld angsten, depressies, delirium, sommige gevallen van dementie,
• Ondersteuning bij revalidatie, bijvoorbeeld na CVA of TIA
• Ondersteuning tijdens de behandeling van kanker
• Luchtwegproblemen
• Problemen van het hart- en bloedvatensysteem
• Post Intensive Care Syndroom